Wie het op eigen kracht niet redt, raakt al snel verstrikt in een web van regels, systemen en barrières. Muren die we notabene zélf hebben opgetrokken en die met geen mogelijkheid zijn te slechten. Ook Chayenne (23)  uit Helmond werd door het systeem onder de voet gelopen. Met alle gevolgen van dien. De jonge vrouw is al afgeschreven voordat haar leven goed en wel is begonnen.

Haar jeugd was verre van zorgeloos. Pa greep naar de fles nadat hij zijn baan verloor en werd steeds agressiever. Ma vluchtte met grote regelmaat het huis uit. Als ze wel thuis was, lag ze hele dagen in bed.

Na de scheiding van haar ouders, enkele jaren geleden, wordt het eindelijk rustig in Chayennes hoofd. Voor het eerst kan de jonge Helmondse aan zichzelf en aan haar eigen toekomst gaan denken. Een leven zonder ruzie, samen met haar vriendje Ryan. Meer wensen heeft ze niet. Híj is 23 en woont in een klein huurappartement, net buiten de stad. Zij is 18, heeft met kunst- en vliegwerk haar Entreeopleiding op niveau 1 behaald en is op zoek naar een baantje in de zorg. Zodra ze dat heeft gevonden, gaan ze samenwonen en de huur delen, zo hebben ze al afgesproken. 

Maar een baan vinden, blijkt veel lastig dan gedacht. Met haar niveau 1-diploma komt Chayenne nergens aan de bak. Ze heeft minimaal een startkwalificatie nodig (niveau 2) en zelfs díe biedt geen enkele garantie. Zorginstellingen willen het liefst bbl’ers op niveau 3 in de praktijk opleiden, maar dat zit er voor Chayenne al helemaal niet in. De Helmondse heeft grote moeite met leren en veel behoefte aan structuur en extra begeleiding. Maatwerk dat niet voorhanden is.

Na drie maanden solliciteren kan Chayenne dan eindelijk aan de slag. Niet in de zorg - dat blijkt een brug te ver - maar in de horeca. Twee weken werkt ze in de bediening. Dan breekt het coronavirus uit en gaat het restaurant op slot.

Daar zit ze dan. ‘Thuis’ bij haar vriendje die er praktisch nooit is. Geen cent te makken, terwijl de schulden zich opstapelen. Chayenne voelt zich in de steek gelaten, maar geeft de moed niet op. Als kind heeft ze al zo vaak moeten overleven. Ze wil zo graag, maar ze komt er niet doorheen. Sterker nog: bij elke poging om het tij te keren, stuit ze alleen maar op meer weerstand. Ook bij het werkbedrijf, waar Chayenne een uitkering aanvraagt, krijgt ze nul op rekest. De rekeningen mogen zich dan opstapelen, haar vriend heeft een minimum inkomen waardoor ze geen recht heeft op een aanvullende uitkering of op extra ondersteuning. Ze behoort niet tot de doelgroep, wordt haar verteld. Het advies van het werkbedrijf: zorg dat je een startkwalificatie hebt. Oftewel: ga terug naar school.

Maar dat is voor Chayenne makkelijker gezegd dan gedaan. Aan niveau 1 had ze al een zware dobber en op niveau 2 zijn er nauwelijks leerwerkplekken. Daarbij staat de mbo-school ook niet te springen om haar extra begeleiding te bieden, merkt ze. Het heeft allemaal met geld te maken, zo hoort ze later van een vriend die hetzelfde is overkomen. Scholen worden afgerekend op hun slagingspercentage. Oftewel: hoe meer gediplomeerden, hoe meer middelen ze ontvangen van het Rijk. Hoewel Chayenne wettelijk recht heeft op onderwijs, besluit ze het er maar bij te laten. Wat ze haar hele leven eigenlijk al wist, weet ze nu zeker: school is niks voor haar.

En zo vervliegt ook haar laatste restje hoop op een betere toekomst. Op haar ouders kan ze niet terugvallen, ook zij kunnen amper rondkomen en hebben het, zoals altijd, te druk met zichzelf. En dus is Chayenne financieel volledig afhankelijk van haar vriendje die overdag in een magazijn werkt en ’s avonds pakjes rondbrengt. Emotioneel hoeft ze weinig van hem te verwachten. De Helmondse voelt zich down en onbegrepen, raakt meer en meer haar dagelijkse structuur kwijt en slaapt steeds slechter. Daarbij krijgt ze last van paniekaanvallen. Eerst sporadisch, dan vrijwel dagelijks. Haar huisarts stuurt haar door naar een psycholoog die slaapmedicatie en antidepressiva voorschrijft en na twaalf behandelsessies tot de conclusie komt dat Chayenne het slachtoffer is van een problematische jeugd. De zware medicijnen doen Chayenne geen goed. Ze is emotioneel afgestompt en nog erger: ze lijkt zich te hebben geschikt in haar lot. Uit schaamte zoekt ze geen hulp meer. Daarbij weet ze na zoveel teleurstellingen ook niet meer waar ze het zoeken moet.

We zijn nu vijf jaar verder. Chayenne is 23 jaar. Ze heeft een zoontje van acht maanden, leeft van de bijstand en kinderbijslag. Vader Ryan is vlak voor de bevalling met de noorderzon vertrokken en heeft haar met een schuld achtergelaten die alleen maar hoger wordt.

Het werkbedrijf  neemt geen contact meer met haar op. Chayenne heeft niet de wil en is ook niet in staat om te werken, zo staat er in haar dossier. Omdat ze een kind heeft jonger dan vijf jaar hoeft ze bovendien niet te solliciteren. En zo wordt haar afstand tot de arbeidsmarkt alleen nog maar groter en krijgt de Helmondse niet de structuur en begeleiding die zo ze hard nodig heeft. Hulp waar ze, murw geslagen, zelf niet meer om vraagt.

Besmet door het verleden - het milieu waarin ze opgroeide en de keuzes van haar ouders - begon haar leven al op achterstand. Chayenne kreeg geen eerlijke kans en slaagde er niet in om zich aan haar lot te ontworstelen. Wat zal er van haar zoontje terechtkomen?  

Ben jij als Helmondse professional op zoek naar manieren om inwoners te helpen? Of het nu gaat over gezondheid, financiële moeilijkheden of andere problemen: Ruimte om te leven helpt je graag met het vinden van passende hulp. Neem een kijkje op de pagina 'Tips voor professionals' voor meer informatie.